Ես կարդումեմ Ջելսոմինոն խաբեբաների աշխարում Ջանի Ռոդարիյի գիրքը ինձ դուր է եկեյ Ջելսոմինոն որովհետև Ջելսոմինոն ուժեղ գոռում էր և շատ հետաքրքիր է:

Ջաննի Ռոդարի. Թե ինչպես կապիկները ճամփորդեցին

Մի օր կեն.անաբանական այգու կապիկները որոշեցին ճամ.որդել, աշխարհ ճանաչել: Որոշեցին ու ճամ.ա ընկան: Գնացին, գնացին, մի տեղ կանգնեցին ու հարցրին.
-Ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, փոկի ավազանն ու ընձու.տի տունը:
-Ի՜նչ մեծ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամ.որդում ես:
Շարունակեցին ճանապարհն ու կանգ առան միայն կես.րին:
-Հիմա ի՞նչ է երևում:
-Ընձու.տի տունը, փոկերի ավազանն ու առյուծի վանդակը:
-Ի՜նչ տար.րինակ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամ.որդում ես:
Նորից ճանապարհ ընկան ու կանգ առան արևամուտին:
-Իսկ հիմա ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, ընձու.տի տունն ու փոկերի ավազանը:
-Ի՜նչ ձանձրալի է աշխարհը.  միշտ նույն բաներն են հանդիպում. ու ճանապարհորդելն էլ ոչ մի բանի պետք չէ:
Ու այդպես, նրանք ճամ.որդում էին, ճամ.որդում, բայց վանդակից դուրս չէին գալիս, պտտվում էին նույն շրջանում կարուսելի ձիուկի պես:

Առաջադրանքներ

1. Լրացրո՛ւ բաց թողնված տառերը: կենդանաբանական, ճամբա, ընձուղտի ճամբորդում, կեսօրին տարօրինակ
2. Տրված բառերը բառերը բաղադրիչների(մասերի) բաժանի՛ր, ապա որոշի՛ր  կազմությունը (պարզ, բարդ, ածանցավոր)՝  կեսօր-կես–օր–բարդ, արևամուտ-արև–ա–մուտ բառդ, ձանձրալի-ձանձրույդ–ա–լի բառդ, աշխարհ-պարզ, ճանապարհորդ-պարզ:

       3.  Կենդանաբանական այգու կապիկները  ճամփորդեցին:

ա) Գտի՛ր տրված նախադասության ենթական ու ստորոգյալը:

կապիկները  -ենթակա  ,  ճամփորդեցին– ստորոգյալ           

բ) Սա պարզ ընդարձակ նախադասություն  է: Այն դարձրո՛ւ պարզ համառոտ:

Կապիկները  ճամփորդեցին:

գ) 

Լույսն անջատվեց:  Լույսն հանկարծակի անջատվեց

Աննան նվագում է: Աննան հաճույքով նվագում է

Աստղերը շողշողում են: Աստղերը վառ շողշողում են

Այս երեք պարզ համառոտ նախադասությունները դարձրո՛ւ պարզ ընդարձակ:

4. Գրի՛ր այգի-պարտեզ, ճանապարհ- ճամբա, արևամուտ- վերջալույս բառերի հոմանիշները:

 5. Գրի՛ր տարօրինակ- սովորական, գիշեր-ցերեկ, նույն-տարբեր, դուրս գալ-ներս գալ բառերի հականիշները:

   6. Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր  մեծ, ձանձրալի, տարորինակ աշխարհը բնութագրող բառերը:

   7. Համաձա՞յն ես կապիկների հետ: Ինչպիսի՞ն է քո աշխարհը: Պատմի՛ր:

Համաձայնեմ աշխարհը սիրուն է լավն է հետաքրքիր է:

 Մաս և ամբողջ

Դասարանական առաջադրանքներ

1․  Կարդա՛ և մեկնաբանի՛ր, թե ինչ են ցույց տալիս հետևյալ գրառումները․

2․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի նշված մասն արտահայտի՛ր թվերով։

3․ Արտահայտի՛ր․

1սմ-ը մետրով

1մ-ը 100սմ է, ուստի 1սմ-ը կկազմի 1մ-ի  մասը՝ 1սմ=մ

1դմ-ը մետրով

1մ-ը կիլոմետրով  

1մմ-ը սանտիմետրով

1կգ-ը տոննայով 

4․ Պարզի՛ր՝ ինչի է հավասար նշված մասը, և գրիր՛ հավասարության տեսքով։

Մեկ հարյուրերորդ ցենտները 

Մեկ հազարերորդ տոննա 
=10kg

Մեկ հազարերորդ լիտր 

Մեկ հազարերորդ կիլոգրամ

Մեկ հազարերորդ կիլոմետր

Մեկ հարյուրերորդ կիլոգրամ  

Մեկ հարյուրերորդ մետր 

Մեկ հարյուրերորդ դեցիմետր

Մեկ հարյուրերորդ դար

Տնային առաջադրանքներ

1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի նշված մասն արտահայտի՛ր թվերով։

2․ Արտահայտի՛ր․

1ց-ը տոննայով   

1կգ-ը ցենտներով

1գ-ը կիլոգրամով  

1ժ-ը օրով

1ր-ն ժամանակով  

1վ-ը րոպեով

1տարին դարով

3․ Պարզի՛ր՝ ինչի է հավասար նշված մասը, և գրիր՛ հավասարության տեսքով։

Մեկ տասներորդ մետր   
sm

Մեկ տասներորդ սանտիմետր

Մեկ տասներորդ դեցիմետր

Մեկ քսանչորսերորդ օր

Մեկ տասներկուերորդ տարի

Մեկ յոթերորդ շաբաթ

Մեկ վաթսուներորդ ժամ
=1r

Մեկ տասներորդ տոննա

Կոտորակ

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի գունավորած մասերն ու չգունավորած մասերը ներկայացրո՛ւ առանձին կոտորակների տեսքով։

2․ Ամբողջը բաժանված է 50 հավասար  մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 5-ը, 12-ը, 24-ը, 48-ը, 50-ը։

3․ Ամբողջը բաժանված է 60 հավասար մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 1-ը, 12-ը, 24-ը, 35-ը, 48-ը։

4․ Հաշվի՛ր 6սմ կողմով քառակուսու  մասի մակերեսը։

5․ 1 արկղ խնձորը 24կգ է։ Հաշվի՛ր այդ խնձորի  մասի զանգվածը։

6․ Գտի՛ր թվի նշված մասը։

2000-ի  մասը

140-ի  մասը

100-ի  մասը

7․ Հաշվի՛ր

320լ-ի  մասը

510մ²-ու  մասը

480կմ-ի  մասը

8․ Աննան գնել էր 800գ կարագ։ Նա տորթի համար օգտագործեց այդ կարագի  մասը։ Որքա՞ն կարագ նա օգտագործեց տորթի համար։

Տնային առաջադրանքներ

1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի գունավորած մասերն ու չգունավորած մասերը ներկայացրո՛ւ առանձին կոտորակների տեսքով։

2․ Ամբողջը բաժանված է 70 հավասար  մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 6-ը, 11-ը, 41-ը, 58-ը, 60-ը։

3․ Ամբողջը բաժանված է 90 հավասար մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 1-ը, 17-ը, 26-ը, 35-ը, 78-ը։

4․ Հաշվի՛ր 7սմ կողմով քառակուսու  մասի մակերեսը։

1)7×7=49

2)49:7=7

7×4=28

5․ 1 արկղ խնձորը 36կգ է։ Հաշվի՛ր այդ խնձորի  մասի զանգվածը։

1)36:4=9

9×3=27

6․ Գտի՛ր թվի նշված մասը։

35-ի  մասը

1)35:7=5

2)5×3=15

420-ի  մասը

1)420:6=70

70×5=35

180 – ի  մասը

1)180:9=20

2)20×5=100

7․ Հաշվի՛ր

415կգ-ի  մասը

1)415:5=83

2)82×2=164

480 դրամի  մասը

1)480:6=80

2)80×5=400

18ժ-ի  մասը

18:3=6

8․ Սոնան կարդացել էր 126 էջանոց գրքի  մասը։ Քանի՞ էջ է այդ գրքից կարդացել Սոնան։

1)126:6=21

2)21×5=105

Կոտորակ

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի գունավորած մասերն ու չգունավորած մասերը ներկայացրո՛ւ առանձին կոտորակների տեսքով։

2․ Ամբողջը բաժանված է 50 հավասար  մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 5-ը, 12-ը, 24-ը, 48-ը, 50-ը։

3․ Ամբողջը բաժանված է 60 հավասար մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 1-ը, 12-ը, 24-ը, 35-ը, 48-ը։

4․ Հաշվի՛ր 6սմ կողմով քառակուսու  մասի մակերեսը։

5․ 1 արկղ խնձորը 24կգ է։ Հաշվի՛ր այդ խնձորի  մասի զանգվածը։

6․ Գտի՛ր թվի նշված մասը։

2000-ի  մասը

140-ի  մասը

100-ի  մասը

7․ Հաշվի՛ր

320լ-ի  մասը

510մ²-ու  մասը

480կմ-ի  մասը

8․ Աննան գնել էր 800գ կարագ։ Նա տորթի համար օգտագործեց այդ կարագի  մասը։ Որքա՞ն կարագ նա օգտագործեց տորթի համար։

Տնային առաջադրանքներ

1․ Պատկերներից յուրաքանչյուրի գունավորած մասերն ու չգունավորած մասերը ներկայացրո՛ւ առանձին կոտորակների տեսքով։

2․ Ամբողջը բաժանված է 70 հավասար  մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 6-ը, 11-ը, 41-ը, 58-ը, 60-ը։

3․ Ամբողջը բաժանված է 90 հավասար մասերի։ Կոտորակի տեսքով ներկայացրու՛ այդ մասերից 1-ը, 17-ը, 26-ը, 35-ը, 78-ը։

4․ Հաշվի՛ր 7սմ կողմով քառակուսու  մասի մակերեսը։

1)7×7=49

2)49:7=7

7×4=28

5․ 1 արկղ խնձորը 36կգ է։ Հաշվի՛ր այդ խնձորի  մասի զանգվածը։

1)36:4=9

9×3=27

6․ Գտի՛ր թվի նշված մասը։

35-ի  մասը

1)35:7=5

2)5×3=15

420-ի  մասը

1)420:6=70

70×5=35

180 – ի  մասը

1)180:9=20

2)20×5=100

7․ Հաշվի՛ր

415կգ-ի  մասը

1)415:5=83

2)82×2=164

480 դրամի  մասը

1)480:6=80

2)80×5=400

18ժ-ի  մասը

18:3=6

8․ Սոնան կարդացել էր 126 էջանոց գրքի  մասը։ Քանի՞ էջ է այդ գրքից կարդացել Սոնան։

1)126:6=21

2)21×5=105

Տնային առաջադրանքներ

1․ Համեմատի՛ր

2․ Դասավորի՛ր կոտորակները․

Նվազման կարգով

3․Համեմատի՛ր

4․ 4500լ տարողությամբ ջրավազանը ամբողջությամբ լցված էր ջրով։ Այգեպանը այդ ջրի  մասը օգտագործեց այգին ջրելու համար։ Քանի՞ լիտր ջուր օգտագործեց այգեպանը այգին ջրելու համար։

1)4500:3=1500

2)1500×2=3000

5․ Ջրավազանում կար 8000լ ջուր։ Այգին ջրելու համար պապին օգտագործեց այդ ջրի երեք քառորդ մասը։ Որքա՞ն ջուր մնաց ջրավազանում։

1)8000:4=2000

2)2000×3=6000

6․ Մայրիկը գնեց 12կգ շաքարավազ։ Նա այդ շաքարավազի  մասն օգտագործեց ծիրաանի հյութ պատրաստելու համար, իսկ մնացած մասը՝ ելակի մուրաբայի համար։ Մայրիկը որքա՞ն շաքարավազ օգտագործեց ելակի մուրաբա պատրաստելու համար։  1)12:3=4

2)4×1=4

7․ Երկու թվերի գումարը 650 է, իսկ տարբերությունը՝ 0։ Որո՞նք են այդ թվերը։ 325+325=650

Դալկանոալ- դառնալ

Թուխպ- մառախուղ

Մրջյուն, աշխարհ,  հանկարծ,  համար ուրել, զարունել:

1. Ո՞րն է առակի հիմնական ասելիքը: Ի՞նչ սովորեցրեց քեզ առակը:
2. Գրի՛ր գիժ–խենթ, ժիր– աշխույժ, շեն– մարդաբնակ, թշվառ–  Խեղճ, թուխ­- մթագույն,  ամբար– պահեստատեղ, սուգ անել– Շինել, պաղել– Սառչել, դալկանալ– Դեղնել , բառերի հոմանիշները:
3. Գրի՛ր  ժիր– ծույլ, սուսիկ–փուսիկ–լաչառ, աշխույժ– ալարկոտ, ծույլ– աշխատասեր, լիքը–քիչ, ուրախ–տխուր, առողջ–հիվանդ բառԵրի հականիշները:
4. Առակից դո՛ւրս գրիր 

10 գոյական (ո՞վ, ովքե՞ր, ի՞նչ, ինչե՞ր)- մոծակ,ծակ,մրջյուն,ոտեր,ախպերացու,

      Արև,ես,թուշ,սեղան,այգի:

10 ածական (ինչպիսի՞)։– սև, ժիր, տխուր,

Թըշվառ, հաստագլուխ, պայծառ, տաք, ճահճոտ, ճոխ, անտես:

Մասերի համեմատումը

Դասարանական առաջադրանքներ

1․ Համեմատի՛ր։

2․ Թվերը դասավորիր

աճման կարգով․

3․ 8400լ տարողությամբ երկու ջրավազաններից լցված են առաջինի մասը և երկրորդի  մասը։ Ջրավազաններից որու՞մ ավելի շատ ջուր կա։ Որքա՞ն է նրանցում եղած ջրի քանակների տարբերությունը։

8400:4=2100

8400:5=680

2100-1680=420`

4․ Ջրավազանում կար 1250լ ջուր, որը կազմում է նրա տարողության մասը։ Որքա՞ն է այդ ջրավազանի տարողությամբ։

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

5938+2142=7070

2014=3535-521

6․ Ավտեմեքենան առաջին օրը գնաց 80կմ/ժ արագությամբ 5ժ, իսկ երկրորդ օրը՝ 85կմ/ժ արագությամբ 3ժ։ Որքա՞ն ճանապարհ անցավ ավտոմեքենան այդ երկու օրում։

80×5=400

85×3=255

400+255=655

Տնային առաջադրանքներ

1․ Համեմատի՛ր։

2․ Թվերը դասավորիր

նվազման կարգով

3․ Մարդատար ավտոմեքենան 1 ժամում անցավ 240կմ երկարությամբ ճանապարհի մասը, իսկ բեռնատարը՝  մասը։ Ավտոմեքենաներից ո՞րն է 1 ժամում ավելի շատ ճանապարհ անցել։ Քանի՞ կիլոմետր ճանապարհ դեռ պիտի անցնի նրանցից յուրաքանչյուրը։

1)240:3=80

2)240:4=60

Մարդատար ավտոմեքենան

4․ Ջրավազանում կար 2400լ ջուր, որը կազմում է նրա տարողության  մասը։ Դեռ որքա՞ն ջուր կարելի է լցնել այդ ջրավազանը։

2400×3=7200

2400-7200=4800

5․ Գտի՛ր անհայտ բաղադրիչը։

21021=18018+3003

40835-8507=32328

6․ Երբ Հայկն իր գումարից 150դրամ տվեց Արային և 250դրամ՝ Գագիկին, նրանց ունեցած գումարները հավասարվեցին։ Որքա՞ն դրամ ուներ տղաներից յուրաքանչյուրը, եթե նրանք միասին ունեին 2400դրամ։

Թեստ 3

Ջանի Ռոդարի
Ջելսոմինոյի արկածները

Մի ան□ամ առավոտյան Ջելսոմինոն գնաց իրենց պարտեզն ու տեսավ՝  բոլոր տանձերը հասել են: Տանձերը, ախր, միշտ այդպես են. ոչ ոքի ոչինչ չեն ասում, բայց իրենց համար հասնում են, և մի գեղեցիկ օր էլ տեսնում ես՝արդեն հասել են, ու եկել է քաղելու ժամանակը:

«Ափսոս, որ սանդուղք չեմ վերցրել հետս,- մտածեց Ջելսոմինոն: — Արի գնամ, տանից սանդուղք բերեմ ու մի հատ էլ երկար ձող՝ վերևի ճյուղերից տանձը թափ տալու համար»:

Բայց այդ պահին  նրա գլխում մի ուրիշ միտք ծագեց, ավելի ճիշտ՝ մի փոքր քմահաճույք. «Իսկ եթե օգտվեմ իմ ձայնի՞ց»:

Եվ, այսպես որոշելով, նա կանգնեց ծառի տակ ու ոչ կատակ, ոչ լուրջ ճչաց.

-Է՜յ, տանձեր, հապա մի ցած թափվեք:

«Թը՛փ-թը՛փ-թը՛փ»,- պատասխանեցին տանձերը՝ անձրևի նման ցած թափվելով:

Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին և նույն բանը կրկնեց: Ամեն անգամ, երբ նա գոռում էր՝ «թափվե՛ք», տանձերը ճյուղերից այնպես էին պոկվում, կարծես հենց դրան էին սպասում:

Ջելսոմինոն շատ ուրախ էր դրա համար:

«Այսպես ես ահագին ուժ կխնայեմ,- խորհում էր նա,- ափսոս, որ առաջ չէի մտածել այս մասին»:

Մինչ Ջելսոմինոն շրջում էր իր պարտեզում ու այդ ձևով հավաքում տանձերը, հարևան արտում քաղհան անող մի գյուղացի տեսավ նրան: Նա տրորեց աչքերը, քիթը կսմթեց և, եր□ համոզվեց, որ տեսածը երազ չէ, վազեց կնոջ մոտ.

-Գնա, մի տես ̀ ինչ է կատարվում,- դողալով ասաց նա կնոջը,- ես համոզված եմ, որ Ջելսոմինոն չար վհուկ է:

-Ի՜նչ ես ասում. նա բարի, սուր□ ոգի է:

Մինչ այդ ամուսինները բավական խաղաղ էին  ապրել, բայց այստեղ նրանք կպան իրար: Հանկարծ ամուսնու գլխում մի միտք ծագեց.<<Արի հարևաններին կանչենք: Թող նրանք էլ նայեն Ջելսոմինոյին, տեսնենք ̀ ի՞նչ կասեն>>:

Հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ կնոջը: Նա դեմ չէր մի ավելոր□ անգամ շաղակրատելու հնարավորություն ստանալուն, դրա համար էլ մի ակնթարթում անհետացավ:

Դեռ արևը մայր չէր մտել, երբ ամբողջ շրջակայքն իմացավ պատահածի մասին: Բնակիչները բաժանվել էին երկու մասի: Մի մասը պնդում էր, թե Ջելսոմինոն բարի ոգի է, իսկ մյուսներն ապացուցում էին, թե նա չար կախարդ է:

1. Տեքստի 4  բառերում  տառի փոխարեն  վանդակ  է  դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը ̀  լարացնելով բաց թողած տառերը:

Ագնամ

ավելորդ

սուրբ

երբ

• Բնագրից դու՛րս գրիր չորս բարդ բառ,  բաժանի՛ր բաղադրիչների:

Քմահաճույք- քիմ –ա-հաճույք,  քաղհան-քաղ-հան   ակնթարթ-ակն-թարթել,

• Տեքստից դու՛րս  գրիր տրված բառերի հոմանիշները.

ա/ աստիճան   -սանդուղք      

բ/ սիրուն     – գեղեցիկ          

գ/ բղավել     – գոռալ

դ/ դաշտ        – առտ

• Տրված բառերից որի՞ դիմաց է սխալ նշված նրա տեսակը.

ա/ քաղհան – բարդ 

բ/ չար – պարզ

գ/ երազ  – ածանցավոր-պարզ

դ/տանձ — պարզ

• Տեքստում հանդիպող հետևյալ բառերից ո՞րն է գործածված եզակի թվով.

ա/հարևան
բ/ ճյուղ

գ/ ծառ

դ/ամուսին

• Տրված բառերից յուրաքանչյուրի դիմաց նշված է, թե այն ինչ խոսքի մաս է: Ո՞ր տարբերակում է սխալ նշված:

ա/ պարտեզ – գոյական

բ/ տանձ – գոյական   

գ/ առավոտյան -գոյական         

դ/  միտք – գոյական

• Տեքստից ընտրի՛ր չորս բառ (ոչ բայ) և դարձրու՛  բայեր:

փոքր-փօրանալ                           

ափսոս- ափսոսոսել                           

երկար- երկարել 

 կատակ- կատակել

• Որ՞ն է տրված նախադասության ենթական.

Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին: 

Ջելսոմինոն 

• Տեքստից դու՛րս գրիր մեկական պատմողական և հարցական նախադասություն:

Թող նրանք էլ նայեն Ջելսոմինոյին, տեսնենք ̀ ի՞նչ կասեն

Ջելսոմինոն մոտեցավ մյուս ծառին և նույն բանը կրկնեց 

1. Կետադրի՛ր տեքստում ընդգծված նախադասությունը:
2. Դո՛ւրս գրիր Ջելսոմինոյին բնութագրող արտահայտություններ:

1. Ո՞րն էր Ջելսոմինոյի հիմնական նպատակը.  

ա/ ահագին ուժ խնայելը

բ/ բարձր ձայն ունենալը

գ/ ճյուղերից տանձեր թափելը

դ / սանդուղք բերելը

1. Ի՞նչ միտք ծագեց Ջելսոմինոյի մտքում:

Որոշեց օգտվել իր ձայնից

1. Ինչո՞ւ էր բնակիչների մի մասը Ջելսոմինոյին համարում չար վհուկ, մյուս մասը՝ բարի ոգի:

 Որովհետև տանձերը  գոռալով էր թափ տալիս

1. Ինչո՞ւ հարևաններին կանչելու միտքը դուր եկավ գյուղացու կնոջը:

_______________________________________________________________________

_______________________________________________________________________